W większości miejsc na świecie odpowiedź na pytanie: „Jaki jest język urzędowy w Twoim kraju?” jest całkiem prosta. Sytuacja komplikuje się, jeśli zapytasz kogoś ze Szwajcarii, ale to właśnie wielojęzyczność jest istotną częścią tożsamości tego kraju. W rzeczywistości kraj ten ma nawet prawo regulujące języki urzędowe i promujące wielojęzyczność.
Język w Szwajcarii – fakty i liczby
Poszczególne języki, którymi posługują się różne kantony, reprezentują zarówno geograficzne, jak i kulturowe granice Szwajcarii oraz wpływy najbliższych im krajów. Na południu mówi się po włosku; na zachodzie po francusku; podczas gdy w środkowej i wschodniej części Szwajcarii mówi się po niemiecku. Retoromański jest używany głównie na południowym zachodzie, gdzie włoski i niemiecki są również językami urzędowymi. Kantony Wallis, Fryburg i Berno są oficjalnie dwujęzyczne. Mieszkający tam ludzie posługują się językiem francuskim i niemieckim.
Obecnie, liczba osób mówiących po niemiecku, włosku i retoromańsku spada, podczas gdy rośnie liczba osób mówiących po francusku. Na znaczeniu zyskują również języki obce, w tym dwa najczęściej używane: angielski i portugalski. Przyjrzyjmy się zatem językom i regionom, w którym się ich używa.
Język Niemiecki dominuje
Jest najczęściej używanym językiem w Szwajcarii. Obowiązuje w 17 z 26 kantonów. Jest językiem urzędowym nauczanym w szkołach. Mówi się nim w parlamencie, w publicznej telewizji i radiu. Używany jest także w formalnej korespondencji, książkach i gazetach. Na co dzień jednak Szwajcarzy używają języka szwajcarsko-niemieckiego. Jest to zbiór dialektów alemańskich, których już nie używa się w Niemczech czy Austrii, wzbogacony dodatkowo mnóstwem francuskich wyrażeń. W tym języku mówią między sobą praktycznie wszyscy Szwajcarzy, którzy dorastali w niemieckojęzycznej części kraju. Szwajcarsko-niemiecki różni się od języka niemieckiego, jakiego używa się w Niemczech. Ale bez obaw. Mimo że większość niemieckojęzycznych Szwajcarów używa dialektu, bez problemu porozumiewa się w języku niemieckim i “przełącza się” między nimi w zależności od sytuacji.
Nasza agencja specjalizuje się w oferowaniu pracy w Szwajcarii głównie w niemieckojęzycznej jej części. Zapraszamy do zapoznania się z aktualnymi ofertami pracy w branży budowlanej. Znajomość języka niemieckiego jest wymagana na większości stanowisk.
Francuski na zachodzie
A właściwie szwajcarsko-francuski, jest drugim, najpopularniejszym, językiem w Szwajcarii. Mówi nim ponad 2 mln osób, w czterech kantonach: Genewa, Vaud, Neuchâtel i Jura oraz w wspomnianych wcześniej trzech kantonach dwujęzycznych. Pomimo nazwy, istnieje bardzo niewielka różnica między językiem francuskim używanym w Szwajcarii a tym używanym we Francji – szwajcarski francuski brzmi wolniej ze względu na dłuższe samogłoski. Dla turystów natomiast istotny jest fakt, że popularne cele podróży, takie jak Lozanna i Genewa, są w całości francuskojęzyczne.
Włoski na południu
Jest głównym językiem używanym w Ticino i w czterech południowych dolinach kantonu Gryzonia. Obecnie, około 8% ludności Szwajcarii posługuje się językiem szwajcarsko-włoskim, w tym dialektem lombardzkim. Chociaż szwajcarsko-włoski ma pewne podobieństwa do standardowego włoskiego, lokalny wariant ma wpływy niemieckie i francuskie.
Retoromański w zaniku
Tym językiem mówi się jedynie w trójjęzycznym kantonie Gryzonia. Podobnie jak inne języki romańskie, pochodzi z połączenia łaciny i języków lokalnych – w tym przypadku języków celtyckich i retyckich. Dziś retoromański jest uważany za język zagrożony. Obecnie mówi nim tylko około jedna piąta populacji kantonu Gryzonia. W sumie retoromański jest używany przez około 60 tys. osób w całej Szwajcarii, co odpowiada 0,5% ludności.
Skąd ta wielojęzyczność w Szwajcarii?
Wielojęzyczność Szwajcarii sięga wielu wieków wstecz. Na długo przed istnieniem dzisiejszego państwa, terytorium Szwajcarii leżało na skrzyżowaniu kilku grup językowych, a górzysty teren tworzył między nimi naturalne bariery. Kiedy, w 1848 r., powstało państwo szwajcarskie, granice językowe były już ustalone. To właśnie stworzona w ten sposób różnorodność kulturowa i językowa przyczyniła się do powstania Szwajcarii, która zachwyca i budzi podziw.
Pomimo braku jedności językowej Szwajcarom udało się zachować spójną tożsamość, ponieważ wielojęzyczność jest dla nich tym, czym uprzejmość dla Brytyjczyków, czy poczucie stylu dla Włochów – głębokim źródłem narodowej dumy.